Κόσμος

Βαθαίνει το χάσμα στον παγκόσμιο πλούτο μεταξύ πλούσιων και φτωχών – η απειλή για τη Δημοκρατία

04 November, 2025 ΚΟΣΜΟΣOIKONOMIAΑΡΘΡΑ

Βαθαίνει το χάσμα στον παγκόσμιο πλούτο μεταξύ πλούσιων και φτωχών – η απειλή για τη Δημοκρατία

Περισσότερα από 70 τρισεκατομμύρια δολάρια κληρονομημένου πλούτου θα μεταβιβαστούν από γενιά σε γενιά σε όλο τον κόσμο την επόμενη δεκαετία, διευρύνοντας την ανισότητα και υπογραμμίζοντας την ανάγκη παρέμβασης από την ομάδα των κορυφαίων εθνών της G20, προειδοποίησε μια ομάδα οικονομολόγων και ακτιβιστών.

Σε έκθεση ενόψει των συνεδριάσεων της G20 στο Γιοχάνεσμπουργκ, που διοργανώνονται από την κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής αργότερα αυτόν τον μήνα, η ομάδα εμπειρογνωμόνων ανέφερε ότι το χάσμα στον παγκόσμιο πλούτο μεταξύ πλουσίων και φτωχών θα διευρυνθεί την επόμενη δεκαετία χωρίς μια μόνιμη ομάδα παρακολούθησης, όπως η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή.

Προειδοποιήσεις των οικονομολόγων για την ανισότητα

Ο νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς δήλωσε ότι η έκθεση, που ανατέθηκε από τον πρόεδρο της Νότιας Αφρικής, Σίριλ Ραμαφόσα, διαπίστωσε ότι η ανισότητα αυξάνεται σε περισσότερες από οκτώ στις δέκα χώρες του κόσμου.

Η έκθεση ανέφερε ότι το 83% όλων των χωρών, που αντιπροσωπεύουν το 90% του παγκόσμιου πληθυσμού, πληρούν τον ορισμό της Παγκόσμιας Τράπεζας για υψηλή ανισότητα. Προσθέτει ότι οι χώρες με υψηλή ανισότητα είναι επτά φορές πιο πιθανό να βιώσουν δημοκρατική παρακμή σε σύγκριση με τις χώρες με μεγαλύτερη ισότητα.

Ο Σίριλ Ραμαφόσα, δήλωσε ότι η έκθεση μιας «έκτακτης επιτροπής ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων» παρείχε ένα «σχέδιο για μεγαλύτερη ισότητα» που υποστηρίζει το σχέδιο της Νότιας Αφρικής στο πλαίσιο της G20 «να θέσει την ανισότητα στην διεθνή ατζέντα».

Απειλή για την δημοκρατία

Χωρίς να υποστηρίξει την ανάγκη για μια ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου που θα παρακολουθεί το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών, δήλωσε: «Η ανισότητα είναι προδοσία της αξιοπρέπειας των ανθρώπων, εμπόδιο στην περιεκτική ανάπτυξη και απειλή για την ίδια τη δημοκρατία. Η αντιμετώπιση της ανισότητας είναι η αναπόφευκτη πρόκληση της γενιάς μας. Αυτή η έκθεση παρουσιάζει συνετά και ρεαλιστικά μέτρα που μπορούμε να λάβουμε για να την μειώσουμε».

Η G20 ιδρύθηκε μετά την τραπεζική κρίση του 2008 ως μια πιο αντιπροσωπευτική ομάδα της G7, της ομάδας των πλουσιότερων χωρών του κόσμου. Συμπεριλαμβάνει τη Σαουδική Αραβία, το Μεξικό, τη Νότια Αφρική και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Οι ακτιβιστές αναμένουν ότι αρκετές χώρες του G20, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, θα υποστηρίξουν το αίτημα για τη σύσταση μιας επιτροπής που θα παρακολουθεί την ανισότητα, πριν από τη υπουργική συνάντηση στις 22 Νοεμβρίου.

Ο Στίγκλιτς, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια και πρόεδρος της ομάδας ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, δήλωσε ότι η κύρια σύσταση της επιτροπής ήταν να συστήσει το G20 μια μόνιμη επιτροπή που «θα παρακολουθεί τις τάσεις και θα αξιολογεί τις συνέπειές τους, καθώς και εναλλακτικές πολιτικές για την αντιμετώπισή τους, προκειμένου να ενημερώνει τις κυβερνήσεις, τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τη διεθνή κοινότητα».

Ο Στίγκλιτς είπε ότι μελέτες έχουν δείξει ότι το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών υπονομεύει τους δημοκρατικούς θεσμούς και τροφοδοτεί τον λαϊκισμό.

Την επόμενη δεκαετία

Η έκθεση ανέφερε ότι νέα ανάλυση έδειξε ότι μεταξύ 2000 και 2024, το 1% των πλουσιότερων ανθρώπων στον κόσμο απέκτησε το 41% του συνολικού νέου πλούτου, ενώ μόνο το 1% πήγε στο 50% των φτωχότερων.

Η επιτροπή ανέφερε ότι μια πρωτοποριακή μελέτη του Ιταλού οικονομολόγου Salvatore Morelli έδειξε ότι έως το 2035 θα μεταβιβαστούν στις επόμενες γενιές περιουσίες αξίας 70 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

«Οι ανισότητες στον πλούτο έχουν μια δυναμική που συνεχίζει να αυξάνεται, καθώς ο ανατοκισμός αυξάνει τις περιουσίες και, ελλείψει αποτελεσματικών φόρων κληρονομιάς, ο πλούτος μεταβιβάζεται από τη μία γενιά στην άλλη, υπονομεύοντας την κοινωνική κινητικότητα και την οικονομική αποδοτικότητα», ανέφερε.