«Είναι γενοκτονία!»: 380 σπουδαίοι συγγραφείς απαιτούν τις «σωστές λέξεις» για τη Γάζα
Ενώ η ανθρωπότητα παρακολουθεί την κλιμάκωση της βίας στη Γάζα (πάντα διχασμένη καθώς κάποιοι οργίζονται ενώ άλλοι απλά στρέφουν το βλέμμα αλλού), μια ισχυρή φωνή υψώνεται από τον κόσμο της λογοτεχνίας.
Περίπου 380 συγγραφείς από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία, μεταξύ των οποίων η Ζέιντι Σμιθ και ο Ίαν ΜακΓιούαν, καθώς και 300 γαλλόφωνοι ομόλογοί τους, συμπεριλαμβανομένων των νομπελιστών Ανί Ερνό και Ζαν-Μαρί Γκιστάβ Λε Κλεζιό, απαιτούν τη χρήση των «σωστών λέξεων»: γενοκτονία.
Η συλλογική έκκληση δεν είναι απλώς μια διακήρυξη ηθικής αγανάκτησης, αλλά μια επισήμανση της σκόπιμης και επιτακτικής ανάγκης για ακριβή ορολογία μπροστά σε μια ανθρωπιστική καταστροφή που, σύμφωνα με πλήθος νομικών και οργανώσεων, πληροί τα κριτήρια της γενοκτονίας. Γιατί η ορολογία έχει βάρος και οι λέξεις έχουν εκτόπισμα και δύναμη.
Εμβληματικοί συγγραφείς -ανάμεσα τους η Ζέιντι Σμιθ, ο Ίαν ΜακΓιούαν και ο Ίρβιν Γουέλς ζήτησαν να χρησιμοποιούνται οι «σωστές λέξεις» και να χαρακτηριστεί γενοκτονία ο πόλεμος που διεξάγει το Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας.
«Οι άμαχοι της Γάζας δεν λένε πια «αντίο, τα λέμε αύριο», οι Παλαιστίνιοι της Γάζας λένε «θα τα πούμε στον παράδεισο». Ο θάνατος είναι η συντροφιά τους. Δεν είναι η ζωή»
[YouTube thumbnail]
Παρόμοια ανοικτή επιστολή δημοσιεύθηκε χθες, Τρίτη, από περίπου 300 γαλλόφωνους συγγραφείς, μεταξύ των οποίων η Ανί Ερνό και ο Ζαν-Μαρί Γκιστάβ Λε Κλεζιό που έχουν τιμηθεί με βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
«Εμείς, συγγραφείς από την Αγγλία, την Ουαλία, τη Σκωτία, τη Βόρεια Ιρλανδία και τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας, ζητάμε από τις χώρες μας και τους λαούς του κόσμου να ενωθούν μαζί μας προκειμένου να βάλουμε τέλος στη συλλογική σιωπή και την αδράνειά μας απέναντι στη φρίκη», γράφουν σε ένα κείμενο που δημοσιοποιήθηκε χθες, Τρίτη, το βράδυ, στον ιστότοπο Medium.
«Πριν από έναν χρόνο και επτά μήνες, η Παλαιστίνια ποιήτρια Χίμπα Αμπού Νάντα σκοτώθηκε από ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές. Στο ποίημά της «Ένα Αστέρι Είπε Χθες», φαντάστηκε για τους ανθρώπους της Γάζας ένα κοσμικό καταφύγιο — κάτι εντελώς διαφορετικό από τον συνεχή θανατηφόρο κίνδυνο που αντιμετωπίζουν τώρα:
Και αν μια μέρα, ω Φως
Όλοι οι γαλαξίες
Ολόκληρου του σύμπαντος
Δεν είχαν πια χώρο για εμάς
Θα έλεγες: “Μπείτε στην καρδιά μου,
Εκεί επιτέλους θα είστε ασφαλείς.
Η κυβέρνηση του Ισραήλ έχει ανανεώσει την επίθεσή της στη Γάζα με ανεξέλεγκτη βαρβαρότητα. Δημόσιες δηλώσεις από τους Ισραηλινούς υπουργούς Μπεζαλέλ Σμότριχ και Ιτάμαρ Μπεν Γκβιρ εκφράζουν ανοιχτά γενοκτονικές προθέσεις.
Η χρήση των λέξεων ‘γενοκτονία’ ή ‘πράξεις γενοκτονίας’ για να περιγραφεί αυτό που συμβαίνει στη Γάζα δεν αμφισβητείται πλέον από διεθνείς νομικούς εμπειρογνώμονες ή οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων», γράφουν στο κείμενο αυτό που υπογράφουν επίσης ο Ουίλιαμ Νταλρίμπλ, η Τζινέτ Γουίντερσον, ο Μπράιαν Ίνο , η Ελί Σαφάκ, Χανίφ Κιουρέισι, ο Τζόναθαν Κόου, ο Μπέντζαμιν Μάιερς, ο Άντριου Ο΄Χάγκαν.
«Τόσο συχνά, λέξεις έχουν χρησιμοποιηθεί για να δικαιολογήσουν το αδικαιολόγητο, για να αρνηθούν το αδιαμφισβήτητο, να υπερασπιστούν εκείνο που δεν μπορεί να το υπερασπιστεί κανείς. Τόσο συχνά, επίσης, οι σωστές λέξεις –αυτές που έχουν σημασία– εξαλείφθηκαν, μαζί με εκείνους που θα μπορούσαν να τις είχαν γράψει», προσθέτουν.
Οι δημιουργοί ζητούν την άμεση και χωρίς περιορισμούς διανομή τροφίμων και ιατρικής βοήθειας στη Γάζα από τον ΟΗΕ καθώς και κατάπαυση του πυρός – χωρίς την οποία «θα πρέπει να επιβληθούν κυρώσεις», εκτιμούν.
Οι φωνές και οι πένες της Γαλλίας συμφωνούν
Περίπου 300 γαλλόφωνοι συγγραφείς, μεταξύ των οποίων η Ανί Ενρό και ο Ζαν-Μαρί Γκιστάβ Λε Κλεζιό που έχουν τιμηθεί με βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, κατήγγειλαν σε άρθρο τη «γενοκτονία» που πληθυσμού της Γάζας και απαιτούν «άμεση κατάπαυση του πυρός».
«Όπως ήταν επιτακτικό να αποκαλέσουμε τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν εναντίον αμάχων στις 7 Οκτωβρίου 2023 εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, (το ίδιο) πρέπει σήμερα να ονομάσουμε τη ‘γενοκτονία’», γράφουν οι συγγραφείς στο άρθρο τους που δημοσιεύεται στη γαλλική εφημερίδα Libération.
«Περισσότερο από ποτέ, απαιτούμε να επιβληθούν κυρώσεις στο Κράτος του Ισραήλ, απαιτούμε άμεση κατάπαυση του πυρός — που θα διασφαλίζει την ασφάλεια και τη δικαιοσύνη για τους Παλαιστινίους, την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων, την απελευθέρωση των χιλιάδων Παλαιστινίων κρατούμενων που κρατούνται αυθαίρετα στις ισραηλινές φυλακές, και να τεθεί τέλος, χωρίς καθυστέρηση, σε αυτήν τη γενοκτονία», προσθέτουν.
Μεταξύ των συγγραφέων που υπογράφουν το άρθρο είναι ορισμένοι που έλαβαν πρόσφατα βραβείο Γκονκούρ, όπως οι Ερβέ Λε Τελιέ, Ζερόμ Φεραρί, Λοράν Γκοντέ, Μπριζίτ Ζιρό, Λεϊλά Σλιμανί, Λιντί Σαλβέρ, Μοχάμαντ Μουγκάρ Σαρ, Νικολά Ματιέ, Ερίκ Βιιγιάρ.
Ο όρος «γενοκτονία», τον οποίο αρνείται σφόδρα το Ισραήλ, διχάζει τους παρατηρητές αυτού του πολέμου.
«Ο χαρακτηρισμός αυτός δεν είναι σύνθημα», εκτιμούν οι υπογράφοντες το άρθρο στη Libération, που αρνούνται να «δείξουν μια συμπάθεια γενική και χωρίς αντικείμενο, χωρίς να χαρακτηρίζουν αυτήν τη φρίκη, ούτε να διευκρινίζουν περί τίνος πρόκειται».
«Οι Παλαιστίνιοι της Γάζας αξίζουν περισσότερα από το να επιβιώνουν»
Οι Παλαιστίνιοι της Γάζας, που βυθίζονται όλο και περισσότερο «στην άβυσσο» αξίζουν «περισσότερα από το να επιβιώνουν», δήλωσε σήμερα η απεσταλμένη του ΟΗΕ για τη Μέση Ανατολή ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας.
«Οι άμαχοι της Γάζας έχασαν κάθε ελπίδα. Αντί να λένε «αντίο, τα λέμε αύριο», οι Παλαιστίνιοι της Γάζας λένε τώρα «θα τα πούμε στον παράδεισο». Ο θάνατος είναι η συντροφιά τους. Δεν είναι η ζωή, δεν είναι η ελπίδα. Ο πληθυσμός της Γάζας αξίζει περισσότερα από το να επιβιώνει. Αξίζει ένα βιώσιμο και γεμάτο ζωή μέλλον», δήλωσε η Σίγκριντ Κάαγκ.
«Μετά την επανάληψη των εχθροπραξιών στη Γάζα, η ήδη τρομακτική ύπαρξη των αμάχων βυθίστηκε βαθύτερα μέσα στην άβυσσο», συμπλήρωσε η αξιωματούχος, απευθύνοντας εκ νέου έκκληση για την εφαρμογή μιας κατάπαυσης του πυρός και την απελευθέρωση ομήρων.
«Όταν μιλάμε για ανθρώπινα όντα όπως εμείς στη Γάζα, οι λέξεις όπως ενσυναίσθηση, αλληλεγγύη και στήριξη έχουν χάσει το νόημά τους», υπογράμμισε η ίδια.
«Δεν πρέπει να συνηθίσουμε τον αριθμό των ανθρώπων που σκοτώνονται ή τραυματίζονται. Είναι κόρες, μητέρες, μικρά παιδιά, των οποίων οι ζωές έγιναν κομμάτια. Όλοι έχουν ένα όνομα, όλοι είχαν ένα μέλλον, όλοι είχαν όνειρα και προσδοκίες».
«Όταν μιλάμε για ανθρώπινα όντα όπως εμείς στη Γάζα, οι λέξεις όπως ενσυναίσθηση, αλληλεγγύη και στήριξη έχουν χάσει το νόημά τους»
Αν και το Ισραήλ ήρε εν μέρει την περασμένη εβδομάδα τον πλήρη αποκλεισμό που είχε επιβάλει στη Λωρίδα της Γάζας από τη 2α Μαρτίου, η αξιωματούχος του ΟΗΕ εξέφρασε τη λύπη της για την ανεπάρκεια της ανθρωπιστικής βοήθειας προκειμένου να ανταποκριθεί στις ανάγκες των 2 και πλέον εκατομμυρίων κατοίκων που απειλούνται από τον λιμό.
«Συγκρίνεται με μία σωσίβια λέμβο μετά το ναυάγιο του πλοίου», σχολίασε.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ άκουσε επίσης σήμερα τη συγκλονιστική μαρτυρία ενός Αμερικανού χειρουργού που επέστρεψε από τη Γάζα.
«Είδα ιδίοις όμασι τι συμβαίνει στη Γάζα, ιδίως στα παιδιά. Δεν μπορώ να προσποιηθώ ότι δεν το είδα. Δεν μπορείτε να υποκρίνεστε πλέον ότι δεν γνωρίζετε», δήλωσε ο γιατρός Φερόζ Σιντουά.
«Οι περισσότεροι ασθενείς μου ήταν παιδιά πριν από την εφηβεία με τα σώματά τους κομματιασμένα από τις εκρήξεις και ξεσκισμένα από κομμάτια μετάλλου. Αυτοί που επέζησαν ξυπνούν και συχνά ανακαλύπτουν ότι ολόκληρη η οικογένειά τους χάθηκε».
«Διερωτώμαι εάν μέλη αυτού του Συμβουλίου έχουν γνωρίσει ένα πεντάχρονο παιδί που δεν θέλει πλέον να ζει» ρώτησε ο ίδιος.
Από την πλευρά του, ο πρεσβευτής του Ισραήλ στον ΟΗΕ Ντάνι Ντάνον επέρριψε την ευθύνη για την κατάσταση στη Γάζα στη Χαμάς.
«Έχετε δίκιο, υπάρχει πόνος στη Γάζα, όμως το λάθος καταλογίζεται στη Χαμάς (…). Θα συνεχίσει να υπάρχει πόνος εκεί όσο η Χαμάς δεν καταλαβαίνει ότι δεν μπορεί να παραμείνει στη Γάζα», επισήμανε σε δηλώσεις του σε δημοσιογράφους.
Γενοκτονία Παλαιστινίων από το Ισραήλ
Ό,τι και αν ισχυρίζεται ο Ντάνον, οι κατηγορίες περί γενοκτονίας σε βάρος του Ισραήλ έχουν πολλαπλασιαστεί, προερχόμενες από ένα ευρύ φάσμα πηγών.
Ο ΟΗΕ και κορυφαίες οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η Διεθνής Αμνηστία και το Human Rights Watch, έχουν εκφράσει σοβαρές ανησυχίες για πράξεις που ενδέχεται να συνιστούν γενοκτονία.
Η κατάσταση στη Γάζα, έπειτα από την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, κατά την οποία σκοτώθηκαν 1.218 άνθρωποι, έχει οδηγήσει σε σφοδρή ισραηλινή απάντηση.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της Χαμάς, στοιχεία που θεωρούνται αξιόπιστα από τον ΟΗΕ, τουλάχιστον 54.056 Παλαιστίνιοι, στην πλειονότητά τους άμαχοι, έχουν σκοτωθεί.
Η αυξανόμενη διεθνής πίεση αντικατοπτρίζεται και σε νομικές πρωτοβουλίες.
Τη Δευτέρα, περισσότεροι από 800 νομικοί εμπειρογνώμονες από το Ηνωμένο Βασίλειο, συμπεριλαμβανομένων πρώην δικαστών του Ανώτατου Δικαστηρίου, απηύθυναν επιστολή στον πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ, δηλώνοντας ότι «μια γενοκτονία διαπράττεται αυτή τη στιγμή στη Γάζα, ή, το λιγότερο, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να υπάρξει γενοκτονία».
Αυτή η νομική αξιολόγηση προσδίδει επιπλέον βαρύτητα στις κατηγορίες, καθώς προέρχεται από εξειδικευμένους επαγγελματίες του δικαίου που βασίζουν τις εκτιμήσεις τους σε διεθνείς συμβάσεις και νόμους.
Το Ισραήλ αρνείται κατηγορηματικά τις κατηγορίες για γενοκτονία, υποστηρίζοντας ότι οι επιχειρήσεις του στοχεύουν τη Χαμάς και λαμβάνουν μέτρα για την προστασία των αμάχων.
H διεθνής κοινότητα παρακολουθεί στενά την κατάσταση και οι εκκλήσεις για λογοδοσία εντείνονται.
Τι είναι η γενοκτονία;
Ο νομικός όρος «γενοκτονία» αναφέρεται σε συγκεκριμένες πράξεις που διαπράττονται με απώτερο σκοπό τον μερικό ή ολικό αφανισμό, μιας εθνικής, εθνοτικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας. Η γενοκτονία είναι διεθνές έγκλημα σύμφωνα με τη Συνθήκη για την Πρόληψη και Καταστολή του Εγκλήματος της Γενοκτονίας (1948) γράφει το Μουσείο του Ολοκαυτώματος στην εγκυκλοπαίδεια του.
Οι πράξεις που συνιστούν γενοκτονία χωρίζονται σε πέντε κατηγορίες:
- Η δολοφονία μελών της ομάδας
- Η πρόκληση σωματικής ή διανοητικής (ψυχολογικής) βλάβης στα μέλη της ομάδας
- Η εσκεμμένη επιβολή συνθηκών ζωής στην ομάδα, οι οποίες θα οδηγήσουν με ακρίβεια στη μερική ή ολοκληρωτική φυσική καταστροφή της
- Η επιβολή μέτρων με σκοπό την αποτροπή των γεννήσεων εντός της ομάδας και
- Η δια της βίας μεταφορά των παιδιών της ομάδας σε μια άλλη ομάδα.
Αν και ο όρος «γενοκτονία» χρησιμοποιείται συχνά, η διάπραξή της είναι σπάνια σε σύγκριση με άλλα σοβαρά εγκλήματα που δεν χαρακτηρίζονται από την πρόθεση καταστροφής μιας στοχευμένης ομάδας, όπως τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και τα εγκλήματα πολέμου.
Προέλευση του όρου «γενοκτονία»
Η λέξη «γενοκτονία» δεν υπήρχε πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Πρόκειται για συγκεκριμένο όρο που επινοήθηκε το 1942 από τον Πολωνό Εβραίο δικηγόρο Raphael Lemkin (1900-1959) και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στο βιβλίο του Axis Rule in Occupied Europe (Η Κυριαρχία του Άξονα στην κατεχόμενη Ευρώπη) το 1944.
Η λέξη «γενοκτονία» δημιουργήθηκε από τον Πολωνό Εβραίο δικηγόρο, Raphael Lemkin. Την επινόησε για να βοηθήσει στην περιγραφή των ενεργειών στις αρχές του 20ού αιώνα που αποσκοπούσαν στην αφανισμό ολόκληρων εθνών και εθνοτικών ομάδων, συμπεριλαμβανομένου του Ολοκαυτώματος.
Στο βιβλίο του, ο Lemkin ανέλυσε τις ναζιστικές πολιτικές συστηματικών διώξεων και μαζικών δολοφονιών κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η ανάλυσή του περιλάμβανε περιγραφές του αφανισμού των Ευρωπαίων Εβραίων, η οποία σήμερα αναφέρεται ως Ολοκαύτωμα.
Σχημάτισε τη λέξη «genocide» συνδυάζοντας τα συνθετικά geno-, από την ελληνική λέξη «γένος», και -cide, από τη λατινική λέξη που δηλώνει δολοφονία.
Ο Lemkin όρισε τη «γενοκτονία» ως «ένα συντονισμένο σχέδιο διαφορετικών ενεργειών που αποσκοπούν στην καταστροφή βασικών θεμελίων της ζωής εθνικών ομάδων, με απώτερο στόχο τον αφανισμό των ίδιων των ομάδων».
Το 1945, το Διεθνές Στρατοδικείο (International Military Tribunal/IMT) συγκλήθηκε στη Νυρεμβέργη της Γερμανίας.
Κατά τη διάρκεια της δίκης, 24 υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι των Ναζί κατηγορήθηκαν για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου(Εξωτερικός ιστότοπος) (εξωτερικός σύνδεσμος στα αγγλικά), μεταξύ άλλων εγκλημάτων, όπως ορίζονται στον Χάρτη της Νυρεμβέργης.
Η λέξη «γενοκτονία» χρησιμοποιήθηκε στο κατηγορητήριο για την περιγραφή των ναζιστικών εγκλημάτων στο Ολοκαύτωμα. Ωστόσο εκείνη την εποχή δεν ήταν νομικός όρος.
Η γενοκτονία ως διεθνές έγκλημα
Μετά το Ολοκαύτωμα, η λέξη «γενοκτονία» καθιερώθηκε ως νομικός όρος για να περιγράψει ένα ειδικά καθορισμένο διεθνές έγκλημα.
Στις 9 Δεκεμβρίου 1948, τα Ηνωμένα Έθνη ενέκριναν μια γραπτή συμφωνία γνωστή ως Συνθήκη για την Πρόληψη και Καταστολή του Εγκλήματος της Γενοκτονίας. Η υιοθέτηση αυτής της συνθήκης οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις άοκνες προσπάθειες του Raphael Lemkin.
Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1950, πάνω από 65 κράτη μέλη του ΟΗΕ την είχαν υπογράψει. Μέχρι τον Απρίλιο του 2022, 153 κράτη έχουν επικυρώσει τη συνθήκη (δηλαδή έχουν συμφωνήσει να ακολουθούν τους όρους της).
Η συνθήκη καθιέρωσε τη γενοκτονία ως διεθνές έγκλημα. Η ηθική υποχρέωση πρόληψης και τιμωρίας είναι δεσμευτική για όλα τα κράτη, ακόμη και για εκείνα που δεν έχουν επικυρώσει τη σύμβαση.
Η πρόληψη και η τιμωρία της γενοκτονίας παραμένουν συνεχείς προκλήσεις τις οποίες κράτη, θεσμικά όργανα και άτομα εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν.
Δείτε επίσης
- Πολιτιστικός Σύλλογος Κατοίκων Κόκκινου Πύργου: ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΕ ΕΚΛΟΓΟΑΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ
- ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ για το 11ο Μαθητικό Φεστιβάλ Θεάτρου & Μουσικής Δήμου Γόρτυνας
- Διήμερο εορτασμών για την Παναγία την Αλμυρή-Συρρέουν πεζή οι Μεσαρίτες πιστοί
- Δ. Φαιστού: το τουρνουά μπάσκετ 3x3 Cretan Series, έρχεται στις Μοίρες
- Βρεφονηπιακός Τυμπακίου: η τεχνική έκθεση δεν διαπιστώνει κίνδυνο κατάρρευσης από σεισμό
Σχετικά άρθρα
