Αρθρογραφία

Ο Αύγουστος είναι εδώ!

01 August, 2020 ΑΡΘΡΑ

Πρωτομηνία σήμερα, του Αυγούστου, ο οποίος είναι ο όγδοος μήνας του έτους. Ανήκει στην εποχή του Καλοκαιριού κατά το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό ημερολόγιο και έχει 31 ημέρες.

Πριν από την επικράτηση του ρωμαϊκού Ιουλιανού ημερολογίου, αντίστοιχος μήνας στο αθηναϊκό ημερολόγιο ήταν ο Μεταγειτνεών.

Αν ο Ιούλιος οφείλει το όνομά του σε μια εξέχουσα μορφή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας , ο Αύγουστος το οφείλει σ’ έναν αυτοκράτορα : τον Οκταβιανό , που από τη σύγκλητο τιμήθηκε με την προσωνυμία Αύγουστος , όνομα που δινόταν μόνο στους θεούς .

Επειδή ο Οκταβιανός Αύγουστος υπήρξε μεγάλος αυτοκράτορας και εξίσου σπουδαία προσωπικότητα με τον Ιούλιο Καίσαρα , οι Ρωμαίοι θεώρησαν υποτιμητικό γι’ αυτόν να του αφιερώσουν μήνα με μια μέρα λιγότερη . Αφαίρεσαν απ’ το Φλεβάρη τότε την 29η και την προσθέσανε στον Αύγουστο . Έτσι έχουμε Ιούλιο και Αύγουστο -δυο συνεχόμενους μήνες – με 31 μέρες , ενώ αντίθετα ο Φλεβάρης είναι με 28.

Είναι από τους πιο ζεστούς μήνες του χρόνου και ο λαός του έχει δώσει και άλλα ονόματα, όπως Πεντεφάς ή Πενταφάς, Συκολόγος (λόγω της συγκομιδής των σύκων), Δριμάρης, Τραπεζοφόρος και Διπλοχέστης (λόγω της αφθονίας των καρπών). Στα βυζαντινά χρόνια το έτος τελείωνε στις 31 Αυγούστου και πρωτοχρονιά ήταν η 1η Σεπτεμβρίου. Γι` αυτό η τελευταία μέρα του Αυγούστου λέγεται και Κλειδοχρονιά.

Αύγουστε καλέ μου μήνα, να’σουν δυό φορές το χρόνο ..

…λέει μια παροιμία , σε μερικά μέρη μάλιστα τονίζουν ” τρεις φορές το χρόνο “, γιατί τώρα πια ο γεωργός έχει σιγουρέψει τα εισοδήματα της χρονιάς στις αποθήκες του , στ’ αμπάρι του .: σιτάρι , κριθάρι , καλαμπόκι , βρόμη , άχυρα για τα ζώα , ξύλα για τη φωτιά . Τα οπωρικά και τα κηπευτικά βρίσκονται κι αυτά στην καλή τους ώρα , ιδιαίτερα τα σύκα και τα σταφύλια :

Της Αγιάς Mαρίνας σύκο, τ’ Αι Λιού σταφύλι και τον Αύγουστο μαντήλι …

…λέει μια παροιμία θέλοντας να δείξει πως τα φρούτα που πρωτοφαίνονται τον Ιούλιο , τώρα τον Αύγουστο είναι πια άφθονα και μπορείς να γεμίσεις μαντήλια μ’ αυτά και να χορτάσεις , σωστά λέει :

Τ’ Άι Λιός με το μαντήλι , του Σωτήρος με το..κοφίνι..

Οι δουλειές βέβαια τον Αύγουστο είναι κοπιαστικές και πολλές , γιατί ο γεωργός προσπαθεί να συγκεντρώσει και να αποθηκεύσει τα αγαθά του , ώστε να αντιμετωπίσει το χειμώνα η να πουλήσει , αν του περισσεύουν . Οι νοικοκυρές απ’ την άλλη μεριά ανασκουμπώνονται να ετοιμάσουν , χυλοπίτες , τραχανά , τουρσιά , μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού .

Βέβαια αυτ’η είναι η ..μια άκρη του Αύγουστου , γιατί υπάρχει και η άλλη :

Από Αύγουστο χειμώνα κι’ από Μάρτη καλοκαίρι… και σε διάφορες άλλες ..παραλλαγές .

Την παραμονή της 1ης Αυγούστου, σε πολλά μέρη συνηθίζουν ν’ανάβουν φωτιές και να τις πηδούν , γιατί πιστεύουν πως την Π ρ ω τ α υ γ ο υ σ τ ι ά αρχίζει μια νέα χρονική περίοδος και πρέπει πηδώντας τις φωτιές να μπουν καθαροί και αμόλυντοι σ’ αυτήν , αυτή είναι και η βαθύτερη έννοια του πηδήματος της φωτιάς . Από την πρώτη Αυγούστου αρχίζει και η νηστεία του Δεκαπενταύγουστου , που κρατάει 15 μέρες . Με την πρώτη μέρα του Αυγούστου αρχίζουν και οι προγνώσεις για τον καιρό , τα γνωστά μας… Μ ε ρ ο μ ή ν ι α.

Οι πρώτες έξι ή δώδεκα μέρες του Αυγούστου, κατά τη δεισιδαιμονική αντίληψη, οι δρίμες (εξ ου και Δριμάρης), είναι επικίνδυνες, κι όποιος λούζεται σ’ αυτές ή πλένει ρούχα, κινδυνεύει να πάθει κακό ο ίδιος, στην πρώτη περίπτωση ή να καταστραφούν τα ρούχα, στη δεύτερη. Κι όπως εκδιώκονται με τον αγιασμό οι καλικάντζαροι, έτσι ξορκίζουν και τις δρίμες με αγίασμα από την ακολουθία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα (6/8).

Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΥ: Μία νηστεία που την τηρούσαν με μεγάλη ευλάβεια.
                Στο Ζαγόρι Ηπείρου, «πρωί-πρωί, πριν βάλουν τίποτα στο στόμα τους, τρώγουν κόκκινα κράνα (ήταν γνωστό αντιπυρετικό τότε), για να είναι γεροί όλο το χρόνο».
                Με το γάλα που δεν κατανάλωναν την περίοδο της νηστείας, έφτιαχναν τραχανάδες, χυλοπίτες κ.ά.
                Την 1η Αυγούστου, σε διάφορα μέρη της πατρίδας μας, συνήθιζαν να πλένουν τα χάλκινα σκεύη & να προσφέρουν σταφύλια, σύκα και ελιές σ’ όσους δεν είχαν για να φάνε εκείνη την ημέρα.
                Την 6η Αυγούστου (Μεταμόρφωση του Σωτήρα) έφερναν στην εκκλησία κι ευλογούσαν τα πρώτα σταφύλια, με ειδική ευχή. Κατόπιν τα μοίραζαν στο εκκλησίασμα.
                ΦΑΝΟΥΡΟΠΙΤΕΣ (27/8). Είναι πίτες (τάματα) που κάνουν οι πιστοί προς τιμή του Αγ. Φανουρίου, που γιορτάζει εκείνη την ημέρα, άπαξ ή 3 Σάββατα συνεχόμενα, ζητώντας απ’ τον άγιο να τους φανερώσει κάτι που έχασαν ή κάτι που προσδοκούν (π.χ. οι ανύπαντρες κοπέλες στην Κρήτη, να τους φανερώσει έναν καλό γαμπρό).
                Η Φανουρόπιτα παρασκευάζεται με 9 λογιών υλικά: αλεύρι, νερό, ζάχαρη, καρύδια, κανελογαρύφαλλα, λάδι, ξύσματα πορτοκαλόφλουδας, χυμό πορτοκαλιού ή λεμονιού, σταφίδες και αλάτι.
                ΝΗΣΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΥ ΑΠΟΚΕΦΑΛΙΣΤΗ (29/8). Προστάτης από την ελονοσία