Η κλιματική αλλαγή «κλέβει» σιωπηλά τα θρεπτικά συστατικά από τις τροφές μας. Μια νέα πρωτοποριακή μελέτη δείχνει ότι η αύξηση των επιπέδων διοξειδίου του άνθρακα (CO2) καθώς και η αύξηση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας όχι μόνο αλλάζουν τον τρόπο που αναπτύσσονται τα λαχανικά αλλά μειώνουν και τη θρεπτική αξία τους – ιδίως σε ό,τι αφορά τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως το σπανάκι, η ρόκα και η λαχανίδα (κέιλ).
Πιο γρήγορη ανάπτυξη, πιο λίγα μεταλλικά στοιχεία, πρωτεΐνες, αντιοξειδωτικά
Αυτές οι αλλαγές αναμένεται να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην παγκόσμια υγεία, ιδίως σε περιοχές του κόσμου που εμφανίζουν ήδη διατροφικό στρες. Οι ερευνητές μάλιστα από το Πανεπιστήμιο Λίβερπουλ John Moores στους οποίους ανήκει η νέα μελέτη προειδοποιούν ότι ενώ το μέλλον δείχνει σοδειές που θα αναπτύσσονται πιο γρήγορα, θα περιέχουν πολύ λιγότερα μεταλλικά στοιχεία, πρωτεΐνες και αντιοξειδωτικά. Και τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Μεγαλύτερο κίνδυνο παχυσαρκίας, προβλημάτων στο ανοσοποιητικό σύστημα και πλήθους χρόνιων νόσων.
«Αυτό πρακτικά σημαίνει διατροφή πιο πλούσια σε θερμίδες αλλά πιο φτωχή σε διατροφική αξία»
«Η έρευνά μας πηγαίνει ένα βήμα πέρα από την ποσότητα, στην ποιότητα της τροφής» ανέφερε η Τζιάτα Ουγάχ Εκέλε, υποψήφια διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο Λίβερπουλ John Moores και εξήγησε ότι η έρευνά της επικεντρώνεται στο πώς μπορεί να επηρεαστεί το διατροφικό περιεχόμενο των λαχανικών από τα ολοένα και αυξανόμενα επίπεδα CO2 της ατμόσφαιρας καθώς και της παγκόσμιας θερμοκρασίας εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
«Αυτές οι περιβαλλοντικές αλλαγές μπορούν να επιδράσουν σε πλήθος διεργασιών, από τη φωτοσύνθεση και τον ρυθμό ανάπτυξης των φυτών ως τη σύνθεση και την αποθήκευση των θρεπτικών συστατικών εντός τους».
Η (φυτική) βάση του διατροφικού δικτύου
Σύμφωνα με την ερευνήτρια «είναι ζωτικής σημασίας να κατανοήσουμε αυτές τις επιδράσεις επειδή είμαστε ό,τι τρώμε ενώ τα φυτά αποτελούν τη βάση του διατροφικού δικτύου. Μελετώντας όλες αυτές της αλληλεπιδράσεις θα μπορούμε να προβλέψουμε καλύτερα πώς η κλιματική αλλαγή θα διαμορφώσει το διατροφικό τοπίο του μέλλοντος και να αναλάβουμε δράση ώστε να περιορίσουμε τις αρνητικές επιδράσεις».
Η έρευνα της κυρίας Εκέλε αφορά κυρίως κοινά φυλλώδη λαχανικά όπως η λαχανίδα, η ρόκα και το σπανάκι. Στο πλαίσιο της μελέτης της, τα λαχανικά αυτά καλλιεργήθηκαν σε ειδικούς θαλάμους στους οποίους η ερευνητική ομάδα του John Moores άλλαζε τα επίπεδα CO2 και θερμοκρασίας προκειμένου να γίνεται προσομοίωση των κλιματικών σεναρίων που αφορούν το Ηνωμένο Βασίλειο.
Προηγμένη ανάλυση της διατροφικής αξίας των λαχανικών
Μετά την καλλιέργειά τους στο εργαστήριο, τα λαχανικά αναλύθηκαν σχετικά με τη διατροφική αξία τους με χρήση υγρής χρωματογραφίας υψηλής απόδοσης και φθορισμού ακτίνων Χ. Μετρήθηκαν συγκεκριμένα οι συγκεντρώσεις σακχάρων, πρωτεϊνών, φαινολών, φλαβονοειδών, βιταμινών και αντιοξειδωτικών.
Πιο «ασθενείς» σοδειές
Τα πρώιμα αποτελέσματα αυτής της ανάλυσης τα οποία παρουσιάστηκαν στις 8 Ιουλίου στο ετήσιο συνέδριο της Εταιρείας Πειραματικής Βιολογίας στην Αμβέρσα του Βελγίου έδειξαν ότι τα αυξημένα επίπεδα CO2 της ατμόσφαιρας βοηθούν τις σοδειές να αναπτυχθούν περισσότερο και ταχύτερα, ωστόσο σίγουρα δεν τις καθιστούν «υγιέστερες». «Μετά από κάποιο διάστημα εμφανίστηκε μείωση σε μεταλλικά στοιχεία-‘‘κλειδιά’’ των λαχανικών όπως το ασβέστιο αλλά και σε αντιοξειδωτικά» τόνισε η κυρία Εκέλε.
Η αύξηση της θερμοκρασίαςκαι του CO2 δείχνει να αυξάνει τις θερμίδες αλλά να μειώνει τη διατροφική αξία των λαχανικών
Οι παρατηρούμενες αυτές αλλαγές φάνηκε μάλιστα να εντείνονται από την αύξηση της θερμοκρασίας. «Η αλληλεπίδραση μεταξύ του CO2 και του θερμικού στρες είχε πολύπλοκες επιδράσεις – τα φυτά σταμάτησαν να μεγαλώνουν τόσο γρήγορα ενώ εντάθηκε η μείωση της διατροφικής ποιότητάς τους» είπε η ερευνήτρια.
Δεν πρέπει να γενικεύουμε
Πρέπει πάντως να υπογραμμιστεί ότι ένα εύρημα-«κλειδί» της μελέτης ήταν ότι διαφορετικά είδη λαχανικών φάνηκε να αποκρίνονται και με διαφορετικό τρόπο στην κλιματική αλλαγή (εργαστηρίου), με κάποια είδη να αντιδρούν περισσότερο από άλλα. Αυτό, κατά την κυρία Εκέλε, δείχνει ότι δεν μπορούμε να γενικεύουμε σχετικά με τις επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής σε όλα τα είδη λαχανικών.
Διατροφή πιο πλούσια σε θερμίδες, πιο φτωχή σε διατροφική αξία
Σε κάθε περίπτωση αυτή η διατροφική ανισορροπία θέτει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία της ανθρωπότητας. Παρότι τα υψηλότερα επίπεδα CO2 μπορούν να αυξήσουν τη συγκέντρωση των σακχάρων στα λαχανικά, την ίδια στιγμή μειώνουν τη συγκέντρωση σημαντικών πρωτεϊνών, μεταλλικών στοιχείων και αντιοξειδωτικών.
«Αυτό πρακτικά σημαίνει διατροφή πιο πλούσια σε θερμίδες αλλά πιο φτωχή σε διατροφική αξία. Η αυξημένη συγκέντρωση σακχάρων κυρίως στα φρούτα και τα λαχανικά μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2 – ιδίως σε πληθυσμούς που ήδη παλεύουν με μη μεταδοτικές νόσους» τόνισε η ερευνήτρια.
Κίνδυνος σοβαρών προβλημάτων υγείας
Σοδειές με φτωχό διατροφικό περιεχόμενο μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε ελλείψεις σε βασικές πρωτεΐνες και βιταμίνες με επιπτώσεις για το ανοσοποιητικό σύστημα και επιδείνωση ήδη υπαρχόντων προβλημάτων υγείας. «Το θέμα δεν είναι μόνο πόση τροφή παράγουμε αλλά και ποιο είναι το περιεχόμενο αυτής της τροφής καθώς και το πώς η τροφή ενισχύει μακροπρόθεσμα την υγεία και την ευζωία» σημείωσε η κυρία Εκέλε.
Παγκόσμια ισχύς των ευρημάτων
Παρότι η συγκεκριμένη μελέτη αφορούσε τις προβλεπόμενες κλιματικές συνθήκες που θα βιώσει το Ηνωμένο Βασίλειο εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με την ερευνήτρια, τα όσα δείχνει έχουν παγκόσμια ισχύ. «Στον Βορρά της Γης ήδη η παραγωγή τροφής συναντά μεγάλες προκλήσεις εξαιτίας της αλλαγής των καιρικών μοτίβων και των πιο συχνών καυσώνων» είπε η κυρία Εκέλε και προσέθεσε ότι «στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές εμφανίζονται ξηρασίες, υποβάθμιση του εδάφους καθώς και σοβαρές ασθένειες των φυτών – και πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι οι συγκεκριμένες περιοχές είναι το σπίτι εκατομμυρίων ανθρώπων που εξαρτώνται αποκλειστικά από τη γεωργία για τροφή αλλά και για εισόδημα».
Κλείνοντας η ερευνήτρια υπογράμμισε ότι «η τροφή δεν είναι μόνο θερμίδες. Αποτελεί τη βάση για την ανθρώπινη ανάπτυξη και την προσαρμογή στις κλιματικές συνθήκες». Ένα μήνυμα που πρέπει όλοι να λάβουμε σοβαρά υπόψη…
Δείτε επίσης
- Καύσωνας: Τι τρώμε και τι πίνουμε στις μεγάλες ζέστες
- Καύσωνας: Πώς επηρεάζει και μειώνει τον ύπνο μας
- Το απλό τεστ 3″ που αποκαλύπτει ότι χρειάζεστε άμεσα ενυδάτωση
- O πιο υγιεινός τρόπος για να τρώμε ζυμαρικά
- Πέντε τρόφιμα που μας ξεδιψούν περισσότερο από το νερό
Σχετικά άρθρα
- Η κλιματική κρίση απειλεί το πιο δημοφιλές φρούτο του κόσμου
- Πανελλήνιες 2025 και Διατροφή: Οδηγός Επιτυχίας με 10+ Συμβουλές για Υποψηφίους
- Τι τρώμε και τι δεν τρώμε το Πάσχα για να προστατεύσουμε την υγεία μας
- Στο πρωινό, το μεσημεριανό αλλά και το βράδυ- Πώς θα τρώμε περισσότερα φρούτα και λαχανικά;
- Τρόφιμα: Η κλιματική κρίση βάζει «μπουρλότο» και στην ελληνική παραγωγή
