Του Αγίου Γεωργίου του Μεθυστή ή Οινόφλυγος: από το αρχαίο έθιμο στη χριστιανική λατρεία
mesaralive.gr
Από τα αρχαία Πιθοίγια (πρώτη μέρα των Ανθεστηρίων τον Γενάρη) πέρασε η συνήθεια του ανοίγματος των κρασοπίθαρων στο άνοιγμα των βαρελιών στις μέρες μας, στις 3 Νοεμβρίου, του Αγίου Γεωργίου του Οινόφλυγος ή Μεθυστή. Μια πρώτη δοκιμή του νεαρού κρασιού που να «κολλάει» στην επίσημη γιορτή της ανακομιδής των οστών του Αγίου. Έτσι, για να συντηρείται πάντα η πασίδηλη συνέχεια από τον Διόνυσο στην Χριστιανοσύνη με όχημα τον μεγαλύτερο και δημοφιλέστερο μάρτυρά της.
Για τη σημερινή γιορτή έγραψε στο βιβλίο του ο πολύτιμος για τη λαογραφία της Μεγαλονήσου συγγραφέας Νίκος Ψυλλάκης:
«Μπορεί να μην έχει καμία σχέση με το κρασί ο Άγιος Γεώργιος, που στις 3 Νοεμβρίου τιμάται η ανάμνηση της κατάθεσης των λειψάνων του στο ναό του στην Παλαιστίνη, ωστόσο η συνήθεια να ανοίγουν εκείνη τη μέρα τα βαρέλια τον κατέστησε… μεθυστή και με το όνομα αυτό καταγράφεται στο ελληνικό λαϊκό εορτολόγιο.
Το άνοιγμα του βαρελιού με το καινούργιο κρασί ήταν πάντα μια σπουδαία γιορτή, γνωστή από τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Στην αρχαία Αθήνα τα Πιθοίγεια, το άνοιγμα των πιθαριών με το καινούργιο κρασί, ήταν εντεταγμένα στην επίσημη εορτή των Ανθεστηρίων, στις αρχές της άνοιξης. Κατά την ημέρα των Πιθοιγείων, οι Αθηναίοι έκαναν σπονδές έξω από το ιερό του Διονύσου. Έριχναν δηλαδή λίγο κρασί στη γη. Επέστρεφαν ‘’τα σα εκ των σων’’, το δώρημα του Διονύσου. Ήταν και τότε μέρα χαράς, γιορτής και άκρατης οινοποσίας. Την άλλη μέρα συνέχιζαν και πάλι με οινοποσία. Και πάλι με χοές.
Στη χριστιανική λατρεία το κρασί παρέμεινε συνδεδεμένο με τη θεότητα. Αλλά και με τη χαρά της ζωής. Κι ο Άη-Γιώργης έγινε Μεθυστής για να εκφράσει αυτήν την πανάρχαια σύνδεση του οίνου με το ιερόν και το θείον.
Ο Άγιος Γεώργιος του Νοεμβρίου είναι αγροτικός Άγιος και κυρίως αμπελουργικός. Στη γιορτή του θα δει στάμνες γεμάτες κρασί με δίχρωμα φύλλα, κιτρινοπράσινα, λόγω της εποχής. Θα δει τους αμπελουργούς να γιορτάζουν και να προσφέρουν τις νενομισμένες απαρχές στον Άγιο τους.
Σε όλη σχεδόν την Κεντρική και Νότια Κρήτη ο εορτασμός του Αγίου Γεωργίου άρχιζε στις 2 Νοεμβρίου. Το απόγευμα οι παραγωγοί κρασιού φρόντιζαν να πάνε στους ναούς κρατώντας στάμνες με το καινούργιο κρασί. Άλλοι θα προτιμήσουν να πάνε την επομένη, ανήμερα της γιορτής.
Το έθιμο να ανοίγουν τα βαρέλια στις 3 Νοεμβρίου είναι σχεδόν πανελλήνιο. Στην Κρήτη η διαδικασία αυτή έπαιρνε παλαιότερα πανηγυρικό χαρακτήρα. Από το πρωί σχηματίζονταν παρέες ‘’δοκιμαστών’’, άλλοι από τους οποίους είχαν γνώσεις και άποψη για την ποιότητα του κρασιού και άλλοι επεδίωκαν να ζήσουν την ιδιαιτερότητα της ημέρας. Στα αμπελουργικά χωριά, όλα τα σπίτια ήταν ανοιχτά και είχαν ετοιμάσει ειδικά μεζεδάκια για τους επισκέπτες τους. Συχνά φρόντιζαν να υπάρχει λυράρης στην παρέα, οπότε η διαδικασία της γευστικής δοκιμής υποχωρούσε.
Η μεγάλη γιορτή του Νοεμβρίου και κυρίως το ανοιγμάτων των βαρελιών υποχώρησε εντελώς μετά τη δεκαετία του 1960. Ωστόσο, η τάση ‘’επιστροφής’’ που παρατηρήθηκε εντονότερα τις επόμενες δεκαετίες επέβαλε τις ‘’αναβιώσεις’’ των σχετικών εθίμων σε πολλές περιοχές του νησιού. Αν και οι αναβιώσεις περιέχουν έντονα το στοιχείο του φολκλορισμού, εν τούτοις το πανηγύρι της 3ης Νοεμβρίου δημιουργεί σε χωριά όπου τιμάται ως πολιούχος ο Άγιος Γεώργιος ένα κλίμα που αποδυναμώνει και θέτει το φολκορισμό στο περιθώριο.»
Απόσπασμα από το βιβλίο του Νίκου Ψιλάκη «Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη» (σελ. 369-376).
Δείτε επίσης
-
Δεν υπάρχουν καταχωρήσεις
Σχετικά άρθρα
- Εβδομάδα της Διακαινησίμου από σήμερα: Γιατί ονομάζεται έτσι – Τα έθιμα σε ολόκληρη την Ελλάδα
- Τα έθιμα και οι παραδόσεις της εορτής 25ης Μαρτίου ανά την Ελλάδα
- Παραδόσεις και λαϊκές δοξασίες των γιορτών
- Γιόρτασε η Πόμπια τον Άγιο Γεώργιο το Μεθυστή
- Παραδοσιακός εορτασμός του Αγίου Γεωργίου του Μεθυστή στην Πόμπια
mesaralive.gr
